برگزاری بیست و پنجمین نشست از سلسله نشستهای ناب پژوهشکده آیندهپژوهی در سلامت با موضوع «بازطراحی ساختار علم و فناوری بخش سلامت؛ مرور تجارب»
بیست و پنجمین نشست از سلسله نشستهای ناب پژوهشکده آیندهپژوهی در سلامت با موضوع «بازطراحی ساختار علم و فناوری بخش سلامت؛ مرور تجارب» با حضور جناب آقای دکتر علی اکبر حقدوست (معاون آموزشی وزارت بهداشت)، جناب آقای دکتر سید مهدی رضایت (رئیس کمیسیون رهیافت همگرایی معاونت آموزشی وزارت بهداشت)، جناب آقای دکتر محمدحسین مهرالحسنی (معاون علمی پژوهشکده آیندهپژوهی در سلامت) و جناب آقای دکتر قاسم عابدی (مدیر برنامه تحول و نوآوری کلان منطقه یک آمایشی) و جمعی از اساتید و همکاران ارجمند در تاریخ 14/10/1399 به صورت وبینار، برگزار گردید.
در ابتدا جناب آقای دکتر دهنویه به هدف سلسه نشستها اشارهای داشتند و فرمودند که انتخاب این هدف نشاندهنده هوشیاری نسبت به تغییرات محیطی است و یکی از مصادیق این هوشیاری، هوشیاری ساختاری است. هوشیاری ساختاری به این معنی است که ساختارها سازمانها نسبت به تغییرات محیطی هوشمند باشند.
در ادامه، جناب آقای دکتر رضایت مقدمه ای در مورد بازطراحی ارائه کردند. ایشان در ابتدا به تعریف بازطراحی- مهندسی مجدد پرداختند و به سیاستهای علم، فناوری و نوآوری اشاره کردند که امروزه سیاست غالب، همان سیاست نوآوری است. ایشان به مدلهای ارتباط دانشگاه و صنعت برای توسعه پژوهش و فناوری اشاره کردند و یادآور شدند که مدلی که در بازطراحی مدنظر می باشد، مدل هم پوشانی دانشگاه، دولت و صنعت است. ایشان در ادامه به مدل ورودی، فرآیند و خروجی اشاره ای نمودند و خاطر نشان ساختند که در حال حاضر با عناوین جدیدی در این مدلها روبرو هستیم. ایشان در انتهای بحث نیز به اهمیت نهادسازی، ساختاردهی و سازماندهی پرداختند.
سپس، جناب آقای دکتر مهرالحسنی به چهارچوب مفهومی که در پژوهشکده به دنبال آن بودند و سپس تجربه پژوهشکده در ارتباط با نحوه ترکیب علوم و حوزه های مختلف را ارائه دادند که در ابتدا درمورد دیدگاه کل نگر و سیستمیک که لازمه همگرایی علوم است، توضیحاتی ارائه دادند و به معرفی کرسیهای علمی دپارتمان پرداختند.
در ادامه، جناب آقای دکتر عابدی سخنرانی خود در ارتباط با ماموریت بازطراحی ساختار دانشگاهها بود که معاونت آموزشی وزارت بهداشت، به کلان منطقه 1 محول نموده است را ارائه فرمودند. ایشان به ذکر جزئیات مطالعه پرداخته و یادآور شدند که مطالعاتی در زمینه ساختارهای آموزشی و پژوهشی در دست تدوین بوده و 31 دانشگاه در دنیا را مورد بررسی قرار دادهاند و در حال کدگذاری مصاحبههای انجام شده هستند و رمزگشایی نهایی هنوز صورت نگرفته است. ایشان به این موضوع نیز پرداختند که در این مطالعات به دلایل شکل گیری دانشکدهها و مراکز تحقیقاتی می پردازند و در ادامه به چرایی وجود انستیتو پرداختند که یکی از این موارد، ضرورت تخصص گرایی و پرداختن به رشته تخصصی خاص است. ایشان در ادامه به تعاریف مرکز تحقیقاتی، پژوهشکده و انستیتو پرداختند و در خصوص ساختار وظیفهای مراکز تحقیقاتی و تشکیلات آن، توضیحاتی ارائه دادند. در مورد وابستگیهای مالی مراکز تحقیقاتی از لحاظ تامین و تدارک نیروهای هیات علمی با هر عنوان از محل پروژههای تحقیقاتی (دریافت گرنتهای دانشگاهی و بینبخشی)، پژوهشکده و انستیتو ملی توضیحاتی ارائه دادند و در پایان به ساختار کوانتومی دانشگاه از لحاظ محصول پرداختند.
در ادامه وبینار تعدادی از حضار نظراتشان را بیان کردند:
جناب آقای دکتر جهانمهر یادآور شدند که طراحی بایستی به صورت شبکهای باشد و یادآور شدند که طراحی هر گونه ساختاری بویژه ساختاری که بخواهد برای کل کشور تصمیم بگیرد باید با مشارکت گسترده خبرگان دانشگاهی در کشور صورت پذیرد. ایشان ضمن ارزیابی فرآیند بازطراحی پیشنهاد شده توسط دانشگاه علوم پزشکی مازندران، عنوان داشتند که می بایستی به صورت گلوله برفی، افراد خبره شناسایی شوند. بحث تفکر کلنگر و سیستمیک از دیگر مباحث مورد تاکید ایشان بود .
جناب آقای دکتر علامه نیز در ادامه نشست به دو سوالی که در این زمینه مطرح می شود، پرداختند: آیا در قالب مطالعات (31 دانشگاه که جناب آقای دکتر عابدی مطرح نمودند)، اندیشکدهها نیز مورد بررسی قرار گرفت؟ و آیا مدل پژوهشگاه رویان مورد بررسی قرار گرفته است؟ در پاسخ به سوال اول، جناب آقای دکتر عابدی فرمودند، چیزی به نام اندیشکده نداشتیم، ولی واحدهای R&D در مطالعه بود. همچنین ایشان در پاسخ به سوال دوم اظهار داشتند، انواع پژوهشکدههای وزارت علوم و دانشگاه آزاد، دقیقاً فعالیتهای بینالمللی دارند و همه این موارد، در مطالعه حاضر که توسط ایشان در دانشگاه علوم پزشکی مازندران انجام می شود، در حال کدگذاری هستند.
جناب آقای دکتر قنبری نیز در ادامه وبینار یادآور شدند، در راستای اینکه چگونه مراکز تحقیقاتی و گروههای آموزشی را به هم متصل نماییم، شاید عملیترین راهکار، ادغام معاونتهای آموزشی و پژوهشی دانشگاهها و دانشکدهها باشد.
در جمع بندی محتوای ارائه شده، جناب آقای دکتر حقدوست عنوان داشتند، برای اینکه به کارایی بالاتر برسیم و با ورودی کمتر، خروجی بیشتری داشته باشیم، فقط یک راهکار وجود دارد و آن هم بازمهندسی است. ایشان یادآور شدند که میبایستی در ابتدا، در ذهنمان بازمهندسی را ایجاد کنیم. ایشان در ادامه به مدل کوانتومی در فیزیک اشارهای داشتند و به این نکته پرداختند که چگونه میشود ساختاری ایجاد کرد که انسانها آزادانهتر، با انگیزه حداکثری، با ارزش افزوده حاصل از کار تیمی و با کمترین ورودی، بهترین خروجی را بدهند و این یک نکته کلیدی است. ایشان خاطر نشان ساختند که در مدیریت، یک جاهایی، گلوگاه وجود دارد، اگر به موقع این را بشناسیم، تغییر اساسی ایجاد میشود. ایشان در ادامه اظهار داشتند، در مدیریت علمی ایران، باید گلوگاهها شناسایی شوند و به سه موضوع اصلی اشاره کردند و آن برنامه، نظارت و پایش و ساختار و تشکیلات است و در پایان به این نکته اشاره کردند که میبایستی اجزای مختلف را کنار هم ببینیم، هنرمندانه و هوشمندانه بدانیم، چکش را به کجا بزنیم که یک سد را بشکند. در نهایت زمانی تغییر میتواند موثر باشد که نگرش را عوض کنیم.